Η ωχρά κηλίδα είναι το κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδή, του χιτώνα δηλαδή ο οποίος βρίσκεται στο πίσω μέρος του οφθαλμού. Είναι το σημείο του οφθαλμού στο οποίο εστιάζεται το φως όταν κοιτάμε ένα αντικείμενό και είναι υπεύθυνη για την ευκρινή κεντρική όραση (λεπτομέρειες των αντικειμένων) καθώς και για την αντίληψη των χρωμάτων.
Η ΗΕΩ αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες μείωσης της όρασης σε ασθενείς άνω των 60 ετών. Εμφανίζεται ως συνεπακόλουθο της φυσιολογικής γήρανσης του οργανισμού. Η ΗΕΩ διακρίνεται σε δύο μορφές:
• ξηρού τύπου ΗΕΩ: είναι η συχνότερη μορφή της νόσου και η λιγότερο επικίνδυνη. Χαρακτηρίζεται από σταδιακή καταστροφή των φωτοευαίσθητων κέντρων της ωχράς κηλίδας και οδηγεί σε λέπτυνση και ατροφία της περιοχής. Δύναται να μεταπέσει στην υγρή μορφή.
• υγρού τύπου ΗΕΩ: χαρακτηρίζεται από τη δημιουργία νέων παθολογικών αγγείων κάτω από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα από τα οποία διαρρέουν υγρό είτε/και αίμα.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν θόλωση της όρασης, κεντρικό σκότωμα (ο ασθενής παρατηρεί μόνιμα ένα σκοτεινό σημείο στο κέντρο του οπτικού του πεδίου) και μεταμορφοψίες (παραμόρφωση της εικόνας). Η νόσος επηρεάζει την κεντρική όραση δυσχεραίνοντας την εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων όπως το διάβασμα και η οδήγηση. Παρόλα αυτά, η διατήρηση (ακόμα και σε προχωρημένες μορφές της νόσου) της περιφερικής όρασης επιτρέπει στον ασθενή να αυτοεξυπηρετείται.
Η διάγνωση της νόσου γίνεται μετά από πλήρη οφθαλμολογική εξέταση η οποία περιλαμβάνει τη μέτρηση της οπτικής οξύτητας, τη βυθοσκόπηση καθώς και τη διενέργεια επί ενδείξεων οπτικής τομογραφίας συνοχής (OCT), φλουοροαγγειογραφίας ή ψηφιακής αγγειογραφίας με ινδοκυανίνη (ICG).
Αναφορικά με την ξηρού τύπου ΗΕΩ, δεν υπάρχει θεραπεία. Σκευάσματα τα οποία περιέχουν αντιοξειδωτικούς παράγοντες, βιταμίνες και ψευδάργυρο μπορεί να χορηγηθούν στους πάσχοντες από ξηρού τύπου ΗΕΩ για να προληφθεί η περαιτέρω εξέλιξη της νόσου. Επιπρόσθετα μέτρα που συνιστώνται στους ασθενείς είναι η διακοπή του καπνίσματος, η χρήση γυαλιών ηλίου και η διατροφή η πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα (ψάρια) και αντιοξειδωτικές ουσίες (φρούτα, λαχανικά).
Η υγρού τύπου ΗΕΩ αντιμετωπίζεται με ενδοβόλβιες ενέσεις αντι-αγγειογενετικών παραγόντων (anti- VEGF) με στόχο την υποστροφή των νεοαγγείων και τη διακοπή της ανάπτυξης παθολογικών αγγείων. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να γίνει και φωτοπηξία της ινοαγγειακής μεμβράνης με τη χρήση ακτινών laser.
